Nhật Bản là nước có nền công nghiệp điện hạt nhân phát triển trên thế giới. Đây là sự kiện quan trọng, mở ra một trang mới trong quan hệ hợp tác giữa hai nước về sử dụng năng lượng hạt nhân vì mục đích hòa bình, an ninh kinh tế.

Thứ trưởng Bộ KH – CN Lê Đình Tiến cho rằng, mặc dù Việt Nam ký kết hợp tác với Nhật Bản  là nước thứ bảy (trước đó đã ký kết về năng lượng nguyên tử với các nước như Nga, Trung Quốc, Pháp, Hàn Quốc, Ấn Độ...) nhưng đây là sự kiện có ý nghĩa rất lớn đối với nền công nghệ hạt nhân nước nhà. Với những nước trước đây, nước ta chỉ ký chung trong lĩnh vực năng lượng nguyên tử.

Việc ký kết với Nhật Bản còn có ý nghĩa quan trọng bởi Nhật Bản được lựa chọn để xây dựng nhà máy điện hạt nhân thứ nhất và xây dựng nhà máy  điện hạt nhân thứ hai. Với kinh nghiệm 45 năm vận hành nhà máy điện hạt nhân của mình, Nhật Bản sẽ chuyển giao công nghệ cho Việt Nam. Nhật Bản hiện có hai công nghệ: lò áp lực và lò nước sôi - những công nghệ đảm bảo tính an toàn, kinh tế và khả thi về tài chính. Trong đó, an toàn là tiêu chí hàng đầu.

Là nước mới bắt đầu triển khai chương trình điện hạt nhân, để có sự thành công nhất định trong lĩnh vực mới này, Việt Nam cần học hỏi những kinh nghiệm, ứng dụng và nhận chuyển giao công nghệ hạt nhân hiện đại, an toàn từ phía Nhật Bản nói riêng và các nước có công nghệ hạt nhân tiên tiến nói chung. Nhưng muốn ứng dụng, làm chủ được công nghệ thì phải tiến hành theo 3 bước. Trước hết, phải đào tạo nguồn nhân lực trong KH – CN hạt nhân - đây là yếu tố then chốt trong việc chuyển giao công nghệ.

Đối với vấn đề này, mặc dù nước ta đã chuẩn bị từ khá lâu (Viện Năng lượng nguyên tử đã thành lập được 35 năm để nghiên cứu, đào tạo các chuyên gia; Nhà nước hàng năm cũng cử đội ngũ, lực lượng cán bộ ra nước ngoài để học tập, đào tạo). Tuy nhiên, nguồn nhân lực nêu trên sau khi đào tạo chỉ có khoảng vài trăm. Trong khi đó, Việt Nam dự kiến sẽ xây dựng hai nhà máy điện hạt nhân đầu tiên công suất 2.000 MW tại xã Phước Dinh (huyện Ninh Phước) và xã Vĩnh Hải (huyện Ninh Hải) của tỉnh Ninh Thuận.

Nếu vận hành vào năm 2020 sẽ đòi hỏi một nguồn nhân lực rất lớn. Thứ hai, đề nghị Nhật Bản hỗ trợ KH - CN để Việt Nam có năng lực, phát triển được năng lực của mình đối với chương trình phát triển điện hạt nhân. Thứ ba, nếu như quan hệ hợp tác của Việt Nam và Nhật Bản đối với nhà máy điện hạt nhân đầu tiên thành công tốt đẹp, sẽ tạo nền tảng để việc phát triển hợp tác trong những nhà máy điện hạt nhân tiếp theo.

Đáng chú ý, Thủ tướng Chính phủ đã phê duyệt Kế hoạch tổng thể thực hiện Chiến lược ứng dụng năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình đến năm 2020. Đây là chiến lược mà trong đó mục tiêu cụ thể là ứng dụng rộng rãi, an toàn, hiệu quả bức xạ trong các ngành, lĩnh vực kinh tế - xã hội; tập trung xây dựng các tổ máy điện hạt nhân đầu tiên và đưa vào vận hành an toàn vào năm 2020 và những năm tiếp theo; hình thành các tiền đề để xây dựng ngành công nghiệp hạt nhân; phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển ứng dụng năng lượng nguyên tử một cách hiệu quả.

Do đó, sự hợp tác giữa hai nước Việt Nam – Nhật Bản về công nghệ hạt nhân cũng là phần quan trọng trong chiến lược này nhằm thực hiện chính sách tăng cường, mở rộng quan hệ hợp tác với các nước có nền KH - CN, công nghiệp hạt nhân tiên tiến, chú trọng xây dựng và củng cố các quan hệ hợp tác mang tính chiến lược, lâu dài.

Theo baocongthuong.com.vn